اولین گوینده ضرب المثل

در مورد پیدایش و رواج امثال و اصطلاحات مثلی هیچ گونه اطلاعی در دست نمی‌باشد. جملاتی که امروزه به‌عنوان امثال و حکم شناخته شده و در تکلم عموم جاری است، ابتدا گفتار لحظه‌ای و ترواش برق‌آسای اندیشهٔ انسان سخن‌گو بوده‌است که به‌لحاظ مؤثربودن، دقیق‌بودن و دلنشین‌بودن آن در ذهن شنونده حک و سپس تکرار شده است.

 اولین گویندهٔ یک عبارت مثلی به‌همان اندازه ناشناس است که گویندگان و نویسندگان اشعار فولکلوریک و اساطیر باستانی. کتب مقدس مانند تورات، انجیل و قرآن نه تنها یکی از چشمه‌های لایزال پند و اندرز می‌باشند بلکه بسیاری از امثال و حکم و اصطلاحات مثلی نیز از این منابع اخذ شده‌اند. اگر اناجیل عهد عتیق و جدید را به‌عنوان منبع امثال و حکم و اصطلاحات مثلی شناخته‌اند، به دلیل ترجمهٔ آگاهانهٔ آن به‌وسیله نابغهٔ زبان آلمانی، دکتر مارتین لوتر است. ترجمهٔ لوتر یک برگردان تحت‌اللفظی نیست بلکه تولدی دیگر از کتاب مقدس مسیحیان است که عناصر فرهنگی و ادبیات مردم آلمان (اروپا) در آن مؤثر بوده‌است. به‌روایتی دیگر، مارتین لوتر ابتدا انجیل را آلمانی کرد و پس آنگاه به‌مردم آلمان هدیه نمود.